Almeerder schrijft boek over ‘foute vrouwen’ in oorlogstijd

ALMERE – In het boek Foute Vrouwen tekent Paul van de Water uit de Filmwijk opmerkelijke levensverhalen op van vrouwen die in de Tweede Wereldoorlog collaboreerden of op andere manieren de Duitsers hielpen. Waaronder ook het trieste verhaal van Willemina van Opijnen wier nazaten in Almere wonen.“

Door Marcel Beijer

Er is eigenlijk niet veel bekend over vrouwelijke collaborateurs”, zegt Van de Water. “Je zag het vooral bij secretaresses en verpleegsters.” Voor zijn proefschrift, waar hij later dit jaar op zal promoveren, ging hij naar de verhalen op zoek. Een aantal verzamelde hij in zijn boek Foute Vrouwen dat deze week is verschenen. Daarin ook het verhaal van jeugdboekenschrijfster Tonny Vos-Dahmen von Buchholz. “Een populaire schrijfster, die ook de zilveren griffel heeft gewonnen”, zegt Van de Water. Het is zeer opmerkelijk dat er nooit iemand achter is gekomen dat ze fout was in de oorlog. Ik heb het nauwkeurig uitgezocht en zelfs haar uitgever was compleet verrast.”

Willemina van Opijnen

Eenderde van alle leden van de NSB was vrouw. In het boek van Van de Water zit ook een Almeerse link, dat betreft Willemina van Opijnen. Een vrouw die opgroeide in een ontspoord gezin met zeven kinderen en op haar zestiende werd opgenomen in een zwakzinnigengesticht. Toen ze daar vijf jaar later uit kwam, raakte ze bijna direct zwanger van de communist en zuiplap Willem Marquenie met wie ze uiteindelijk zeven kinderen kreeg. Van de Water: “Hij mishandelde haar, stuurde haar op dievenpad en ging zelf aan de lopende band vreemd. Maar hij zat ook in het verzet, waar hij betrokken was bij het drukken van illegale kranten. Die liet hij echter door zijn eigen kinderen verspreiden. Onverantwoord levensgevaarlijk, natuurlijk.”
Die mening was ook Willemina toegedaan. Van de Water: “Ze vond dat verschrikkelijk en zag maar één uitweg: aangifte doen bij de Sicherheitsdienst met als gevolg dat Willem op 1 september 1944 werd gearresteerd.”

Almere

Verder was er echter niemand die een verklaring wilde afleggen tegen haar man en de omstandigheden waarin ze moest leven. Willemina ontkende dat ze haar man had verraden. Toch waren er acht getuigen die belastende verklaringen aflegden. Van de Water: “Uiteindelijk belandde ze daardoor zelf in de cel. Er waren een aantal gratieverzoeken nodig om haar uiteindelijk in 1954 vrij te krijgen. Ze bleef daarna onder toezicht, trok in bij haar ouders en leefde in anonimiteit verder.”
Van de Water weet dat een aantal (klein)kinderen van Willemina in Almere wonen. “Maar onder andere naam. Een kennis van mij heeft ze achterhaald, maar ze willen niets met hun (over)grootmoeder of mijn onderzoek te maken hebben. Ze hebben ook geen behoefte om zich naar mij bekend te maken. Ik weet dus ook niet wie het zijn. Maar het is natuurlijk een triest verhaal en een voorbeeld hoe iemand de ‘foute’ kant kan kiezen.”

Het boek Foute Vrouwen telt 356 pagina’s en is te koop in de boekhandel voor 25 euro. Het e-book kost 12,99 euro.

ISBN : 9789401918558, uitgeverij Omniboek.