Brans Stassen over monumentale kunst in Almere
TO MATI van Marcel van Campen - een onvergetelijke performance
ALMERE - Kunst in de openbare ruimte kom je in Almere overal tegen. Wie heeft het bedacht en wie heeft de kunstenaars uitgekozen? Oud-stedenbouwkundige Brans Stassen vertelt erover in een serie stukken over monumentale kunst in Almere. Dit keer schrijft hij over de performance TO MATI.
Een jaar of 30 geleden, wij waren net begonnen aan het Oostelijk deel van Almere Stad, belde een lokale kunstenaar mij met een enthousiast verhaal. “Ik heb een idee, speciaal voor deze stad die groeit vanuit het niets. Op een plek waar alleen nog zand is planten we een boom die in korte tijd om zich heen de hele ontwikkeling tot een complete woonwijk mee gaat maken, om te eindigen ergens in een centraal plantsoen”.
Lange stoet
Die plek, toen nog zandwoestijn en binnenkort een vriendelijk woonbuurtje, mocht ik bedenken. Nou hadden wij net een buurtje ontworpen helemaal bovenin Filmwijk tussen de pas aangelegde Cinemadreef en de spoorlijn met, jawel, woningen rond een plantsoentje. Marcel van Campen, want hij was de kunstenaar, kon beginnen aan zijn project “TO MATI”. Voor het planten van de boom organiseerde hij een plechtige performance met een lange stoet genodigden, waaronder iedereen die met kunst te maken had tot en met de officials van gemeente en de provincie, in het zwart gekleed achter de dragers van een fraaie zilverberk. Zelf wilde hij het geheel filmen vanaf de opgestoken ladder van een daarvoor georganiseerde brandweerwagen.
Op zaterdag 21 maart 1992 ging het gebeuren. Vanaf het station lopen 150 mensen door het zand naar de aangewezen plek. Het is een grijze dag maar dan, tijdens de performance pakken zich donkere wolken samen en met ware wolkbreuk barst een onweer breekt los. Opgestoken paraplu’s worden door de wind aan barrels geblazen. De brandweerladder wordt haastig ingetrokken wegens gevaar voor blikseminslag. De performance eindigt in chaos. Hier moet een grens zijn overschreden.
De buurt met straten vernoemd naar comedie-spelers als Buster Keaton en Charley Chaplinis is nu bekend als de “komiekenbuurt”. In het centrale groentje aan het begin van het Slapstickpad staat een boom in een cirkel van hagen maar het is niet de zilverberk. Die zijn er wel, zelfs verschillende, maar buiten de cirkel om de goden niet nog eens te tarten.
Door Brans Stassen