ASG kampt met lerarentekort, verzuim en gezinsproblematiek

ALMERE - ‘De scholen van de Almeerse Scholengroep (ASG) kampen met een groot lerarentekort en toenemende problematiek bij gezinnen en kinderen. Dit maakt dat scholen grenzen ervaren in wat zij nog kunnen organiseren. Door het grote aantal leerlingen met een ondersteuningsbehoefte in een klas, of door formatieve tekorten, zijn die grenzen soms eerder bereikt dan we zouden willen’. Dit schrijft de ASG in haar jaarverslag 2022. 

Door Robert Mienstra

De resultaten van een aantal afdelingen in het Voortgezet Onderwijs blijven achter bij het landelijk gemiddelde. ‘Het Vmbo-bbl laat een stijgende lijn zien en blijft daarmee boven het landelijk gemiddelde, maar bij het vmbo-kbl is een sterk dalende trend die ingezet is vanaf schooljaar 2020-2021. Vmbo-tl toont een stijgende lijn en komt daarmee na jaren weer op het landelijk gemiddelde.’ De HAVO laat een stijgende lijn zien, maar blijft nog beneden het landelijk gemiddelde. Het VWO kent een dalende trend, die bovendien al jaren onder het landelijk gemiddelde blijft. 

Armoede

Verder heeft het onderwijs te maken met een maatschappelijke context die de afgelopen jaren sterk is veranderd. ‘Zo wonen in Almere relatief veel gedupeerden van de toeslagenaffaire waardoor binnen gezinnen sprake kan zijn van schulden, spanningen en wantrouwen richting de overheid en andere instanties. Dit maakt soms dat ouders minder openstaan, en niet altijd toestemming willen geven, voor de inzet van interventies vanuit school (in samenwerking met een andere instantie).’ Almere kent relatief veel en toenemende armoede binnen gezinnen. Landelijk groeit 1 op de 9 kinderen in armoede op, in Almere is dat 1 op de 7. Ook dit is lastig voor het onderwijs binnen de ASG. Van kinderen die opgroeien binnen gezinnen met geldzorgen is bekend dat zij zich minder goed kunnen concentreren op school en vaker leerachterstanden hebben. 

Klachten

Het aantal klachten bij de ASG is in 2022 meer dan verdubbeld ten opzichte van 2021; van 23 in 2021 naar 51 in 2022. De klachten gaan over tal van onderwerpen. Er zijn onder meer klachten en bezwaarschriften ingediend over (weigering van) toelating, meerdaagse schorsingen, verwijdering van leerlingen, gedrag tussen leerlingen onderling en communicatie en gedrag van personeel naar leerlingen en vice versa. Verder gaan veel klachten over begeleiding en ondersteuning van leerlingen.

Vertrouwenspersoon

Ook het aantal meldingen bij de externe vertrouwenspersoon steeg van 6 in 2021 tot 22 een jaar later. De meest voorkomende vormen van ongewenst gedrag betroffen: agressie (geweld of pesten), ongewenste intimiteiten en onvrede bij ouders over het optreden van de schoolleiding bij ongewenst gedrag. De ASG verklaart de stijging door de uitbreiding van het taakgebied van de vertrouwenspersoon en het feit dat de scholen in 2022 weer volledig open zijn gegaan na een periode van sluitingen vanwege corona.

Lerarentekort

Het lerarentekort in het primair-, voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs is zorgwekkend en neemt bovendien steeds verder toe. Ook het vinden van ondersteunend personeel wordt steeds moeilijker. In het Praktijk Onderwijs (PO) was het tekort in 2022 ruim 19 procent. Van de 237 onvervulde vacatures is een groot deel ‘verborgen’, wat inhoudt dat de functies worden ingevuld via noodmaatregelen, zoals de inzet van medewerkers die eigenlijk een andere functie hebben, onderwijsassistenten en pabo-studenten. Het lerarentekort steeg van 11,1 procent in 2020 naar 19,2 procent in 2022.

Verzuim

Ook het verzuimpercentage bij de ASG is gestegen. Het aandeel van het PO blijft hoog. Het verzuim van de VO-scholen en het servicebureau zijn gestegen. Deze stijgingen zijn met name toe te schrijven aan een stijging van de meldingsfrequenties. Bij PO, VO en servicebureau hebben medewerkers zich in 2022 substantieel vaker ziek gemeld dan in 2021. De verzuimpercentages zijn aan de hoge kant in vergelijking met landelijke gemiddelden. De oudere medewerkers hebben een onevenredig groot aandeel in het verzuim, met voor zestigplussers een verzuimpercentage van 9,9%. Vaak is daarbij sprake van energetische problemen.