Overheid worstelt met geopend spiritueel centrum

Door Marcel Beijer

ALMERE – De overheid worstelt of het Spiritueel Centrum Almere (SCA) in het recht staat om gewoon de deuren open te houden tijdens de lockdown vanwege corona. Het centrum staat ingeschreven bij de KvK als ‘levensbeschouwelijke instelling’ en valt daarmee onder hetzelfde regime als kerken en moskeeën.

Het ministerie heeft weliswaar religieuze organisaties opgeroepen zich vrijwillig aan te sluiten bij de afgekondigde overheidsmaatregelen, maar die hoeven zich daar niet aan te houden. Eind vorig jaar ontving het SCA een e-mail van handhaving waarin naar motivatie voor de openstelling gevraagd werd. Het centrum wees er toen op dat het bij de KvK staat ingeschreven als ‘levensbeschouwelijke instelling’. Daarmee staat het voor de overheid gelijk aan een gebedshuis als kerk of moskee, ook al worden er bijeenkomsten georganiseerd waar geld voor wordt gevraagd.

Volgens een woordvoerder van het ministerie van VWS is het een complexe situatie. Uit jurisprudentie vanuit het Europese Hof blijkt dat er geen echte definitie is voor het begrip ‘levensbeschouwelijke instelling’. “De overheid roept alle religieuze organisaties op zich vrijwillig aan te sluiten bij de afgekondigde overheidsmaatregelen. Het dringende advies is om geen fysieke bijeenkomsten te houden, gelet op de ernst van de huidige situatie. Verder lijken - op het eerste oog - commerciële activiteiten niet direct te scharen onder de uitoefening van godsdienst of religie.”

Spirituele centra

Dat spirituele centra de oproep van de overheid verschillend interpreteren blijkt wel uit twee grote spirituele centra. Djoj in Rotterdam is nog gewoon open, De Roos in Amsterdam houdt de deuren juist gesloten.

Het SCA gaf vorige week in deze krant wel degelijk levensbeschouwelijk te zijn en daarom gewoon door te gaan met de activiteiten, maar wel met inachtneming van anderhalve meter afstand. De kerk van het Vliegend Spaghettimonster, dat vooral gezien wordt als parodie op het geloof in een God (gelovigen dragen een vergiet op het hoofd), organiseert voorlopig ook geen fysieke bijeenkomsten. ‘We roepen alle religieuze organisaties op om samen met ons de verantwoordelijkheid te nemen, en aan te kondigen dat zij, net als wij, de regels volgen zoals ze voor iedereen gelden.’

Almere

Naast het ministerie worstelt ook de gemeente met de situatie bij het SCA. “We zijn van hun situatie op de hoogte”, zegt een woordvoerder. “Tegelijk gaan we natuurlijk nu de activiteiten grondiger bekijken omdat we de indruk hebben dat er sprake is van commerciële handelingen.”

Om uitsluitsel te krijgen wat een religie of levensovertuiging is, zegt het ministerie een uitspraak van de rechter nodig te hebben. “De rechter moet hier zeer terughoudend mee omgaan. Gelet op het beginsel van scheiding tussen kerk en staat is het niet aan de overheid om een definitie te geven en er bestaat dan ook geen wettelijke definitie.”

Is een spiritueel centrum ‘levensbeschouwelijk’? De overheid worstelt met die vraag. (Foto: Adobe Stock)