Organist Cees Noordhoek: ‘Mooi dat orgel weer een podium krijgt’

ALMERE – Cees Noordhoek was nog maar een klein jochie toen hij bij zijn opa thuis kennismaakte met een harmonium. “Ik was meteen verkocht”, vertelt de Almeerder die uiteindelijk 50 jaar lang actief is geweest als organist. “Dat ik die kant zou opgaan lag in de lijn der verwachting. Mijn vader, zijn vader, een oom en een neef van mij waren ook allemaal organist.” Zaterdag 7 oktober is Noordhoek te gast bij een concert van organist Laurens de Man en violiste Ruña ’t Hart in kerkcentrum Goede Rede, om te vertellen over zijn geliefde instrument.

Door Petra Onderwater

In oktober, de Maand van de Geschiedenis, heeft Goede Rede Concerten een speciaal programma samengesteld rond Orgel en Carillon, met diverse concerten en lezingen. “Mooi dat dit instrument weer een podium krijgt. Er is veel oud én nieuw repertoire beschikbaar voor dit veelzijdige instrument”, zegt  Noordhoek. 

In de goot beland

“Het orgel heeft tegenwoordig in culturele zin geen enkele status meer, maar dat lag in onze Gouden Eeuw wel anders. Steden staken elkaar de loef af met een zo groot en mooi mogelijk kerkorgel. Daar werden kapitalen aan gespendeerd.” Later investeerden ook concertzalen in orgels, waar vervolgens bijna niks mee wordt gedaan. “Hoe kan het dat een instrument dat zo’n enorme sociaal-culturele status en impact had, uiteindelijk in de goot is beland?”, vraagt Noordhoek zich af. “In films hoor je overigens nog wel orgelmuziek. Vooral als er een slechterik in beeld komt of als er onheil dreigt. Het beeld van het orgel is compleet veranderd.”

Kippenvel

Noordhoek was een jaar of 7 toen hij les kreeg op het orgel in de hervormde kerk van Kamperland, het Zeeuwse dorp waar hij is geboren en getogen. Later volgde de muziekschool in Goes, waar hij op een elektronisch orgel oefende. “Ik weet nog goed dat mijn leraar mij meenam naar de Grote Kerk in Goes. Ik was zwaar onder de indruk van de pracht en praal van het orgel dat daar stond. Toen ik begon te spelen, kwam er zo’n bak geluid over me heen dat ik compleet overdonderd was. Ik krijg nog kippenvel als ik daar aan terugdenk. Dit was het echte werk!”

Kerkdiensten

Vanaf zijn 13e was hij de vaste organist bij de kerkdiensten in zijn dorp. “Er gaat voor mij niks boven het begeleiden van een groep zingende mensen. Aan jou de taak om te zorgen dat ze allemaal tegelijk beginnen te zingen, als het even kan in dezelfde toon en op hetzelfde tempo. Dat vind ik fantastisch om te doen.”

Verschillende typen

Hij bespeelde vele orgels in het land, onder andere in Middelburg, Amsterdam en zijn huidige woonplaats Almere. “Ook het Goede Rede-orgel heb ik veel en graag bespeeld. Dat is een mooi Frans klassiek instrument’, vertelt hij. “Je hebt veel verschillende typen orgels, met elk hun eigen geluid.” 

Orgels vallen onder de blaasinstrumenten, vertelt Noordhoek. De klank ontstaat door resonantie van de lucht in tientallen pijpen. Ter illustratie haalt hij twee verschillende pijpjes tevoorschijn, waarop hij al blazend verschillende geluiden laat horen. “Je kunt er een compleet orkest uit laten klinken, zoals het geluid van een viool of een trompet bijvoorbeeld.”

Klavecimbel

Vanwege problemen met zijn gehoor is de Almeerder inmiddels gestopt als organist. “Als iets niet meer goed lukt, wordt het tijd om de bakens te verzetten. Met het klavecimbel, dat ik vroeger veel gebruikte om mijn orgelspel op te oefenen, kan ik gelukkig nog prima uit de voeten. Die klanken zijn minder complex.” Daarnaast richt Noordhoek zich op schrijven, wat hij altijd al graag deed. Hij publiceerde diverse boeken en was jarenlang voorzitter van de Almeerse dichtersclub Aldichter, waar hij nog altijd actief lid van is. “Ik blijf creatief bezig met woorden en klanken.”

Meer informatie over het orgelprogramma in de Maand van de Geschiedenis: www.goederedeconcerten.nl