Almeers elektriciteitsprobleem: ‘niet praten, maar schreeuwen’

ALMERE – Het verstopte elektriciteitsnet van Almere moet de komende jaren de absolute prioriteit krijgen op het stadhuis, maar ook bij landelijke verantwoordelijken: landelijke politiek, netwerkbeheerders, bedrijfsleven. “We moeten niet gaan praten met de betrokken partijen, maar tegen ze schreeuwen.”

Door Marcel Beijer

Die oproep deden gemeenteraadsleden donderdagavond. Daar was een spoeddebat ingelast over het verstopte elektriciteitsnetwerk van Almere. In grote delen van de stad ligt de bouw van woningen en maatschappelijke voorzieningen stil omdat ze niet meer op het elektriciteitsnet kunnen worden aangesloten. De netbeheerders denken pas in 2029 de situatie weer op orde te hebben. ‘Een ramp voor de stad’, noemde wethouder Alexander Sprong de onheilstijding vorige week al.
Die woorden herhaalde hij donderdagavond tegenover de gemeenteraad. Hij liet de raadsleden ook weten dat er achter de schermen volop crisisoverleg plaatsvindt. Zo is er al overleg geweest met demissionair ministers Rob Jetten (milieu) en Micky Adriaansens (economische zaken) en bijvoorbeeld de woningcorporaties.

Netbeheerders verantwoordelijk

Ook heeft de wethouder een spoedoverleg gehad met netbeheerders TenneT en Liander die hij verantwoordelijk houdt voor het probleem. “Burgers, maar vooral bedrijven, gebruiken in snel tempo steeds meer elektra. De netbeheerders moeten het eigenlijk dus ook oplossen door het hoogspanningsnetwerk te verzwaren”, vond hij. Voordat dat gerealiseerd gaan er echter wel een paar jaar overheen. Tot die tijd moet het probleem worden aangepakt met ongebruikelijke maatregelen, zei hij. Daarvoor moet vooral druk worden uitgeoefend op het Rijk, bijvoorbeeld met een stevige lobby, in de rug gesteund door de MRA (metropoolregio Amsterdam) waar Almere deel van uitmaakt. 

Maatregelen

Een van die ongebruikelijke maatregelen is het reguleren van het stroomgebruik op de piekmomenten waarop het netwerk wordt belast. In de Hoekwierde in Haven loopt bijvoorbeeld en pilotproject waarbij bewoners via een app kunnen zien wanneer er laag stroomverbruik is, zodat ze op dat moment hun was kunnen draaien. Ook zouden eventueel zonnevelden of windmolens tijdelijk kunnen worden uitgezet, erkende de wethouder. Dat zijn echter druppels op een gloeiende plaat. De wethouder gaf aan meer resultaat te kunnen halen bij bedrijven. Hij gaf als voorbeeld dat de koeling van een datacenter, of koelhuizen, net zoveel stroom gebruikt als 10.000 woningen. Een andere maatregel kan zijn om het aardgasvrij maken van woningen te stoppen. Dat is echter in strijd met de warmtewet, liet Sprong weten. Al moet die wet nog worden goedgekeurd door de Tweede Kamer.

Transitie

Een aantal partijen (50PLUS, PVV, AP/OPA en Forum voor Democratie) verweet het college dat deze verstopping zich al eerder aandiende en dat de overheid dat had moeten voorzien. Zij vonden ook dat de overheid het probleem zelf gecreëerd heeft door zo zwaar op energietransitie (van fossiele energie naar duurzame energie) in te zetten.
“Thierry Baudet werd een jaar geleden weggehoond toen hij over de onzin van de energietransitie sprak”, sneerde Karine de Potter (FvD). “Hij zei toen ook dat het een landelijk probleem was. Niemand luisterde. Maar nu is duidelijk dat er door de overheid gewoon niet goed is nagedacht. We voeren nu een verloren strijd.”
Sprong erkende dat de overgang van fossiele energie naar duurzame energie, inderdaad niet soepel verloopt. “De toename van elektriciteitsgebruik gaat enorm snel. Het netwerk is daar niet op gebouwd.”

Meting

De wethouder liet weten dat netwerkbeheerder Liander op dit moment op wijkniveau metingen uitvoert naar het stroomverbruik in de stad. Na deze winter is er dan zicht wanneer en waar de piekmomenten op het Almeerse stroomnet zich voordoen. Mogelijk is er dan ook duidelijk waar nog wel woningen en voorzieningen kunnen worden gebouwd. Een aantal partijen vond dat daarmee al teveel tijd verloren gaat.

Prioriteit

De gemeenteraad is van mening dat de verstopping van het energienet (eigenlijk kan er alleen nog in Almere Poort een beetje doorgebouwd worden) vanaf nu de absolute prioriteit moet krijgen. Er werd, staande de vergadering, een motie aangenomen die daartoe oproept en ook zo snel mogelijk met die ongewone maatregelen te gaan werken. De wethouder was blij met die ondersteuning van de gemeenteraad. “Daarbij roep ik fracties in de gemeenteraad op om ook bij de landelijke collega’s in de Tweede Kamer aan de bel te trekken.”
Marc de Kuster (VVD) gaat dat zeker doen. “We moeten met alle betrokken, ook de MRA, vanaf nu hier elke dag met klem op wijzen. Niet met ze gaan praten, maar tegen ze schreeuwen.”